Kalendarzyk dni płodnych - temperatura a płodność

Jeszcze kilka lat temu wyśmiałabym kogoś, kto by stwierdził, że będę kiedyś stosować kalendarzyk do planowania rodziny. Wydawało mi się, że to 'matoda kościółkowa', że jest nieefektywna że ma słabe uzasadnienie biologiczne. Jak bardzo się myliłam! Obecnie uważam metodę niemal za genialną. Prowadzenie kalendarzyka dni płodnych jest jedną z najprostszych, a co ważniejsze, dla wszystkich dostępnych metodą planowania rodziny. Możesz ją wykonywać w domu. Potrzebne będą Ci jedynie termometr oraz zeszyt i długopis. Metoda ta nie tylko wskaże Ci kiedy wypadają u Ciebie dni płodne podczas cyklu. Monitoringiem tym można też wyłapać problemy hormonalne i zidentyfikować brak owulacji.

Poniżej najważniejsze odpowiedzi i wskazówki związane z prowadzeniem kalendarzyka.

Po co? Dlaczego? 

Metodę można polecić gdy starasz się o dziecko i chcesz robić to świadomie i skutecznie. Kalendarzyk jest podstawą do monitoringu owulacji, jednak dobrze uzupełnić ją o dodatkowe metody. Najlepiej łączyć tą metodę z obserwacją śluzu (inne metody monitoringu opisałam we wcześniejszym poście - link tutaj).

Pomiar temperatury zalecam też do weryfikacji czy w Twoim przypadku w ogóle dochodzi do owulacji. Szczególnie u kobiet z PCOS może się okazać, że owulacja nie występuje i niezbędne jest dodatkowe leczenie jeżeli staramy się o dziecko.

Jak?

Temperatura mierzona jest zwykłym termometrem rtęciowym lub elektronicznym (ten drugi działa zdecydowanie szybciej).

Pomiar musi zostać wykonany:

- po przebudzeniu,

- o tej samej porze (+/- 0,5 godziny odchylenia w pomiarach jest dopuszczalne),

- codziennie.

Gdzie?

Podstawową temperaturę ciała mierzymy w jednym z trzech miejsc:

- odbyt,

- pochwa,

- w ustach, pod językiem.

Pomiar musi być w danym cyklu wykonywany codziennie w tym samym miejscu. 

Kiedy? 

Pomiaru temperatury wykonujemy po przebudzeniu (zanim wstaniemy z łóżka). Ważne aby pomiaru dokonywać po śnie trwającym co najmniej 5 godzin. 

Jak długo?

Długość jednorazowego pomiaru zależy od rodzaju używanego termometru. Jeżeli używamy rtęciowego pomiar trwa ok. 6 min. Jeżeli używamy elektronicznego pomiar trwa zazwyczaj ok 1 min, a termometr wskaże zakończenie pomiaru odpowiednim sygnałem dźwiękowym.

Monitoring cyklu powinien być prowadzony co najmniej przez 3-4 cykle aby móc interpretować wyniki i wyciągać wnioski. Dalsze stosowanie monitoringu zależy od potrzeb (do momentu zajścia w ciążę, potwierdzenie regularności występowania owulacji itd.). 

Jak prowadzić zapisy?

Wyniki codziennego pomiaru powinny być zapisywany. Zalecam nanoszenie wyniku na wykres, co znacząco ułatwia wyłapanie korelacji i interpretację wyniku. Można w tym celu użyć po prostu kartki w kratkę na której wyrysujemy wykres.
Ja założyłam sobie zeszyt, w którym na każdej kolejnej stronie nanosiłam dane dla kolejnego cyklu. Miałam go zawsze przy łóżku i z łatwością mogłam porównywać wyniki z poprzednich miesięcy.

Obecnie istnieje również kilka aplikacji na telefon umożliwiających prowadzenie monitoringu owulacji. 

W kalendarzyku codziennie zapisujemy wynik pomiaru temperatury ciała. Dla lepszego rezultatu powinniśmy też codziennie zapisywać inne parametry, takie jak:

• śluz (obecność, kolor, elastyczność)
• samopoczucie/zdrowie (zapisz koniecznie jeśli czujesz, że łapie Cię choroba. Może ona zafałszować wyniki pomiaru temperatury)
• godzina pomiaru temperatury (odnotuj fakt dokonania pomiaru w innej niż zazwyczaj godzinie)
• zmiana miejsca/urlop (nasz organizm jest wrażliwy na podróże i zmiany miejsca pobytu. Jeśli wyjechałaś na urlop odnotuj to również w kalendarzu)
• inne charakterystyczne objawy (nerwowość, ból brzucha, potliwość itp.)

Jak interpretować wyniki?

Przed owulacją mamy stałą, niższą temperaturę ciała. Gdy dochodzi do owulacji temperatura ciała zaczyna wzrastać. Będzie ona po kilku dniach ok 0,5 stopnia wyższa niż w pierwszej fazie cyklu. Gdy zatem widzimy, że przez 3 dni pod rząd utrzymuje się wyższa temperatura niż była wcześniej oznacza to, że doszło do owulacji i jesteśmy w kolejnej fazie cyklu.

Po owulacji temperatura pozostaje podwyższona (o ca 0,5 stopnia) aż do wystąpienia miesiączki. Jeżeli w danym cyklu doszło do zapłodnienia temperatura pozostanie podwyższona przez całą ciążę na skutek wzmożonego wytwarzania progesteronu.

Jako dni płodne uznaje się 4 dni przed owulacją, dzień owulacji oraz 1 dzień po owulacji.

Przykładowy cykl z naniesionymi pomiarami temperatur, wyróżnieniem faz oraz dni płodnych

Co jeśli nie ma skoku temperatury w całym cyklu?

Brak skoku temperatury w cyklu może wskazać na zaburzenia hormonalne oraz brak owulacji.

Dokonaj pomiaru jednak przez kilka miesięcy aby upewnić się, że rzeczywiście brak różnic temperatur w 2 fazach cyklu. Pamiętaj o sumiennym wykonywaniu pomiaru. Wszelkie odchylenia od wyżej wymienionych zasad (pomiar zbyt krótki, pomiar o różnych godzinach, częste podróże, infekcje itp.) mogą dać zafałszowany wynik. Zgłoś się również do ginekologa. Możesz go poprosić o wykonanie monitoringu owulacji (regularne USG weryfikujące wzrost pęcherzyka w jajniku).

Jakie są minusy kalendarzyka?

Głównym minusem tej metody, gdy stosowana jest jako jedyny sposób monitoringu owulacji, jest fakt, że pokazuje nam dni płodne na sam ich koniec. Czyli gdy temperatura już wzrosła. Dlatego sama metoda kalendarzyka nie jest dobrym rozwiązaniem jeśli chcemy skutecznie zaplanować ciążę i wyznaczyć dni na współżycie. Regularnie prowadzony pomiar temperatury wskaże nam mniej więcej przedział, w których dniach cyklu występuje owulacja. Jednak u kobiet z PCOS ten przedział może być bardzo szeroki (tak też było w moim przypadku). Metoda kalendarzyka pokazuje też czy owulacja w ogóle miała miejsce. Jednak, żeby zwiększyć skuteczność planowania rodziny powinniśmy do tej metody dołączyć inny pomiar, który wskaże nam z wyprzedzeniem dni płodne (taka metoda to np. obserwacja śluzu lub "OV watch" mierząca ilość jonów chlorkowych w pocie).